İlkokulda okuduğunuz kitaplarınız, defterleriniz, karneleriniz araşivinizde mi? Bunlar elinizde olsaydı, kimbilir ne kadar memnun olacaktınız. Öyleyse çocuklarınızın belgelerini saklayın ve onlara da kendi tarihleriyle ilgili olarak ileride paha biçilmez bir değer kazanacak olan bu belgeleri koruma bilinci verin.
Kişilerin tarihleri aile tarihinin, aile tarihleri ise ülke tarihinin bir parçasıdır.
1944 doğumluyum. 1953 yılında 9 yaşındaaydım. Nüfusu az da olmayan köyümüzde, ilçenin birçok köyü gibi hâlâ bir öğretmen yoktu. Ağabeyim ilkokulu sağda solda okumuştu. Babam da o yıl öldü. “Öğrenim yaşı geçiyor” diye beni o zaman Fatsa’ya bağlı küçük bir bucak merkezi olan ve Kumru ırmağı üzerinde bir dal köprüden geçilerek girilen Kumru’daki ilkokula yazdırdılar. Irmağın daracık vadisinde kurulan Kumru’da bazı evler gibi, okulun altından da değirmene giden sular akardı.
Bir kurşun kalem ve bir sarı yapraklı defteri elime tutuşturan eniştem Fahri Efendi, beni müdüre teslim edip gitti. Beni sınıfa bıraktıklarında öğrenciler, duvara asılmış cumhuriyetle ilgili bir levhayı defterlerine geçiriyorlardı. Ben de yazmaya başladım ve çocuklar, bunu kolayca yazmama hayret ettiler. Çünkü ben akramlarım gibi birkaç yıl köyümdeki mahalle mektebindeki hocalardan okuma yazmayı öğrenmiştim.
Bucak merkezine yürüme bir saat olan Aşağı Fizme köyünün Karapınar Mahallesinden, ayağımda kara lastik, sırtımda bir yamalı önlük ve omuzumda bir bez çanta her sabah bu yolu kuşlar gibi alırdım. Fakat üç saat ötedeki köyüm, evim, ailem gözümde tüterdi. Burada bir yıl okudum.
Okul müdürümüz Burhan Mutlu, sınıf öğretmenimiz ise Elmas Mutlu idi. Beşikdüzü Köy Enstitüsünden birraç yıl önce mezun olan bu öğretmenlerimizin ikisi de rahmetli oldular. Kızları İlknur Mutlu İstanbul’da oturuuyor, facebooktaki arkadaşladandır.
Birkaç yıl önce ilkokul arkadaşlarımın peşine düştüm. Ancak hiç birinin adı aklımda kalmadı ve hiç biriyle daha sonra karşılaşmadım. Bu arkadaşlar kimlerdi? Bunun listesini adı geçen okulun arşivinde bulabilir miydim? Okul müdürü, arşivi gözden geçirdi ve o yıllara ait evrakın Ordu merkeze gönderilmiş olduğunu söyledi. Müdürlük yetkilileri sağ olsunlar, arşivde Kumru Merkez İlkokulunun tozlu klasörlerini buldular, o yıla ait sınıf geçme defterinin fotokopisini aldırarak bana verdiler. (Listedeki benim adımın üstündeki renkli kalemle tarama onlara aittir)
Benden başka bu belgeye ulaşmak isteyen var mıdır bilmem. Listede doğum tarihlerine bakılırsa şimdi 68-75 arası olan bu arkadaşlardan kimler okulu bitirdi, hangi işi tuttu, öldüler mi, sağ mıdırlar bilmiyorum.
O zamanki eğitim sistemi sıkı bir elemeye dayanıyordu. Ayrıca öğretmenimizin notunun da kıt olduğu anlaşılıyor. Köy çocuklarının en iyi bildikleri “Ziraat-İş” dersinden bile yalnız ikisinin notu “Pekiyi” Zaten bir tarım dersi gördüğümüzü de hatırlamıyorum. Listedeki 26 kişiden 11’i sınıfta kalmış! (Yüzde 42). Ne kadar kötü. O zamanlar böyle bir sınıfta bırakma politikası vardı. Sınıfta kalanların bir kısmı belki de okulu bıraktı.
Belgenin net okunamayabileceğini düşünerek bu listeyi aşağıya yazıyorum. Kendilerini bilen, tanıyan varsa bu notumu onlara ulaştırsın. Bilgisayardan çıkış alıp eline versin.
Listede 144 numaralı olan benim. O zamankı soyadımız Zengin idi. Doğum tarihim 1944 yerine 1946 yazılmış. İlkokul birinci sınıfta olanların 1940 ile 1947 arasında doğdukları, yani yaşlarının 6 ile 13 olduğu anlaşılıyor. Ortalama doğumları 1944’tür. Okula başlama yaşı ortalama 9!
Tabloda son sütundaki “Gidiş-hal” herkes için “pekiyi”dir. Satıra da sığmadığı için ayrıca yazılmadı.
Çizginin altında II numarası vardır. Yazı dersi de verildiğine göre bunun ikinci sınıf olması gerekir. 6 kişiden 4’ü sınıfta kalmış! Cektvelin başka bir sayfada devamı var mıydı bilmiyorum.
