Rıfat DOĞAN 

ARTI GERÇEK- İstanbul’un tarihi ve kültürel mirası olan Haydarpaşa Garı bir kez daha gündemde. Yüksek hızlı tren projesi nedeniyle 7 yıldır kapalı olan tarihi gar, bugüne kadar özelleştirme, ihale ve rant projelerinin hedefinde oldu. 

Haydarpaşa Garı, son olarak Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın açtığı ve hukuksuz bir şekilde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni (İBB) eleyerek Bilal Erdoğan’ın da yöneticisi olduğu Okçular Vakfı’nın eski müdürlerinden Hüseyin Avni Önder’e ait Hezarfen Danışmalık Limited Şirketi’ne vermesiyle tartışmaların odağında yer aldı.  

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, ihaleyle ilgili bugün bir suç duyurusunda bulunacak. 

HAYDARPAŞA GARI’NA 7 GÖKDELENLİ PROJE 

Tartışma bugünle sınırlı değil, tarihi ve kentsel sit alanı Haydarpaşa Garı ve Liman bölgesiyle ilgili otel, AVM ve gökdelen projeleri daha önceki yıllarda da hiç gündemden düşmedi. Ulaşıma kapandığı günden bugüne Kadir Topbaş yönetimindeki İBB’nin rant projelerinin hedefindeki tarihi Gar, geçmiş yıllarda zaman zaman özelleştirme ve ihalelerle satılmak istendi. İstanbullu’nun ilgisi ve tepkisi nedeniyle bu projelerin hiçbiri hayata geçirilemedi. Rant projelerinin gündeme geldiği günden bugüne 15 yıllık bir mücadele tarihine de sahip olan Haydarpaşa Garı ile ilgili geçmiş yıllarda gündeme gelen projeleri, öne çıkan tartışmaları sizler için değerledik: 

2005

-Dönemin AKP’li İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş Uluslararası Cannes Emlak Fuarı’nda yaptığı konuşmada açıkladığı 20 proje arasında Haydarpaşa Gar ve Liman Alanı dönüşüm projesi olduğunu belirtti.

RANT PROJELERİNE KARŞI HAYDARPAŞA DAYANIŞMASI KURULDU

-Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5335 sayılı “torba yasa”nın 32. Maddesine göre Haydarpaşa Gar ve Liman Alanı’ndaki taşınmazların satış, devir, plan ve projelendirme yetkisi Devlet Demir Yolları Müdürlüğü’ne devredildi. 13 Mayıs tarihinde meslek örgütleri ve sivil toplum örgütleri Haydarpaşa Kampanyası başlattı. Kampanya toplantısında kamu oyundan gizlenen imar planı ile bir milyon metrekarelik alanı kapsayan 7 gökdelenli Haydarpaşa projesi ilk kez kamuoyunun bilgisine sunuldu. Bu toplanda “Haydarpaşa Dayanışması”nın kuruluşu ilan edildi. 

GÖKDELEN PROJESİ İÇİN GİZLİ ANLAŞMA 

-Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD gezisi dönüşü yaptığı açıklamada projede ısrarlı olduklarını belirterek Haydarpaşa lisesi binasını da aldıklarında projenin daha da iyi olacağını söyledi.

-7 gökdelenli projenin “5335 sayılı bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun”dan aylar önce gizli tutulması kaydıyla 1,5 ay önce yapılan bir anlaşmaya göre hazırlandığı ortaya çıktı. 

2006’DA TARİHİ VE KENTSEL SİT ALANI 

2006

 -İstanbul 5 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Haydarpaşa Garı Çevresini “Tarihi ve kentsel sit alanı” ilan etti. 

BAKANLIK, HAYDARPAŞA’NIN SİT ALANI OLMASINA KARŞI ÇIKTI

-Kültür Bakanlığı, Koruma Kurulu’nun 26 Nisan’da Haydarpaşa Garı ve çevresinin sit alanı ilan edilmesiyle kararını tekrar görüşmeye açmak ve kararı geri aldırmak istedi ancak Kurul kararın doğru olduğunu belirterek değiştirilmeyeceğine karar verdi. 

GAR İÇİNDE İZİNSİZ VE RUHSATSIZ İNŞAATA KORUMA KURULU DUR DEDİ

-1. Derece tarih eser olan Gar binasında izinsiz ve ruhsatsız inşaat faaliyeti başladı. Binaya zarar veren inşaat hakkında Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi suç duyurusunda bulundu. Yapılan başvuru sonucunda 5 No’lu Koruma Kurulu inşaatı durdurma kararı aldı. 

GAR ÇATISI YANDI

2010

-Haydarpaşa Garı çatısında 28 Kasım’da çıkan yangında Gar’ın çatısı tamamen yandı. 

İBB’NİN HAYADARPAŞA PLANI: OTEL OLACAK 

2011

-Haydarpaşa Garı’nı da kapsayan 1/5 bin Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nden oy çokluğuyla geçti. Plana göre Haydarpaşa Garı ve Harem otogarı ile Kadıköy Meydanı’nın bulunduğu bölgenin kültür, turizm, ticaret alanına dönüştürülmesi hedefleniyordu. Mimarlar Odası plana dava açtı. 

YÜKSEK HIZLI TREN PROJESİ NEDENİYLE KAPANDI BİR DAHA AÇILMADI

2012

-İstanbul’un en önemli ulaşım istasyonu olan Haydarpaşa Garı, yüksek hızlı tren projesi nedeniyle 31 Ocak tarihinde son sefer kalktıktan sonra kapandı. Uzun yıllar o şekilde kaldı ve açılıp açılmayacağı uzun süre tartışma konusu oldu. Haydarpaşa Dayanışması Haydarpaşa Garı’nın ulaşıma kapanmasına tepki olarak her ayın pazar günü tarihi Gar’ın önünde nöbete başladı. 

TCDD, TARİHİ GAR’IN 1 MİLYONMETREKARESİ İÇİN ÖZELLEŞTİRME İSTEDİ

-TCDD İşletmesi Yönetim kurulu, Haydarpaşa Gar, Liman ve Geri sahasında mülkiyetinde bulunan 1 milyon metrekarenin gelir getirici yönden değerlendirilmesi gerekçesiyle özelleştirilmesi için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na başvurdu ve yetki istedi. 

ÜSKÜDAR BELEDİYESİ: HAYDARPAŞA PORTTA OTEL VE AVM OLACAK

2013 

-Üsküdar belediyesi, 2020 Olimpiyatları adayı olan İstanbul için hazırladıkları proje arasında Haydarpaşa’nın da olduğunu belirterek “Tarihi Haydarpaşa Tren Garı kültürel tesis olarak kalıyor, Haydarpaşa port içinde oteller, AVM’ler olacak” dedi. 

İBB BİR KEZ DAHA PLAN YAPTI: YER ALTI OTOPARK SAYISI ARTIRILDI 

2014

-İBB Meclisi’nde onaylanan yeni bir plana göre yeşil alan toplu taşıma peronu oldu, yeraltı otopark sayısı da artırıldı. 2012’de değişikliği onaylanan planla ilgili açılan davada İstanbul 2. İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı aldı. 

-“Mega şehirlere ve ticari başkentler-New York’tan İstanbul’a” forumunda Haydarpaşa Garı ve çevresinin satışı ve pazarlanması yeniden gündeme geldi. 

GAR ÇATISINI RESTORASYON PROJESİNİN ALTINDAN YAPILAŞMA ÇIKTI

-Haydarpaşa Garı çatısıyla ilgili hazırlanan restorasyon projesinde binaya ek yeni yapılaşma getirildi. Tarihi binaya asansör kondurulmak istendi. Kadıköy Belediyesi Başkanı Aykurt Nuhoğlu yönetimi bu restorasyon projesine ruhsat vermedi. 

TARİHİ YAPININ TAŞINMAZ İHALESİ YANDAŞ VAKFIN ESKİ YÖNETİCİSİNE GİTTİ

2019 

TCDD 1. Bölge Müdürlüğü (Haydarpaşa) Emlak Servis Müdürlüğü'nün talebi üzerine toplanan Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, mülkiyeti TCDD'ye ait olan Haydarpaşa’daki 240 ada 16 parselde yer alan bazı taşınmazların Kültür Bakanlığı'na devredilmesine karar verdi. Kurul açık alanların 'Gençlik Sanat Etkinlik Alanı' olarak kullanılmasına, 41-50-51-82-103 ve 118 numaralı yapıların yıkılmasına karar verdi. 

HAYDARPAŞA GARI 15 YILLIK MÜCADELE TARİHİNE SAHİP 

Türkiye’nin tarihi ve kültürel miraslarından biri olan Haydarpaşa Garı 7 yıldır ulaşıma kapalı. Tarihi garla ilgili otel, AVM, gökdelen ve diğer rant projeleri sık sık gündeme geldi. Kamuoyunun ilgisi ve tepkisi nedeniyle bu projelerin hiçbiri hayata geçirilemedi. Yaklaşık 15 yıllık bir mücadele tarihine de sahip olan Haydarpaşa Garı, bugün yine hukuksuzca yapılan ve Bilal Erdoğan’ın yöneticisi olduğu Okçular Vakfı’nın eski genel müdürüne verilen ihale nedeniyle gündemde. İstanbullu’dan koparılarak başka amaçlarla kullanılmak istenen Gar için Ekrem İmamoğlu’nun yönetimindeki İBB, hukuksuzca yapılan ihale için bugün suç duyurusunda bulunacak. 

Not: Haydarpaşa Dayanışması, 5 Şubat 2012 tarihinden bu yana 405 pazardır, saat 13.00 -14.00 saatleri arasında nöbet tutuyor. Dayanışma ayrıca gar binasının restorasyonu başlayana değin 200 hafta perşembe geceleri saat 20.00-21.00 arasında kültür sanat etkinlikleri yaptı.   

(Bu haberi hazırlarken Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin sitesinde bulunan “Haydarpaşa Güncesi”nden faydalandım.)