Elazığ'da 1944'te kurulan ve 2004'te AKP tarafından özelleştirilen 80 yıllık fabrika kapanmak üzere. 2020 ve 2023 depremlerinin ardından bazı binaları hasar gördüğü için kapatılmak istenen şarap fabrikası, onlarca işçi ve yüzlerce üzüm üreticisi için önemli bir geçim kaynağı.
Her yıl 110 bin hektar alanda yaklaşık 70-80 bin ton sofralık ve şaraplık üzümün üretildiği Elazığ’da üzüm üreticisi bu sene ayrı bir tedirginlik yaşıyor.
İlde, üzüm üretimi geliştirmek ve çiftçiye destek olmak amacıyla devlet tarafından 1944 yılında kurulan, 2004 yılında ise AKP tarafından özelleştirilen şarap fabrikası, 24 Ocak 2020 ve 6 Şubat 2023 tarihlerinde bölgede yaşanan depremlerin ardından bazı binalarda meydana gelen hasar nedeniyle İngiltere merkezli şirket tarafından kapatılmak isteniyor.
Şirket yönetiminin fabrikanın hasar aldığı ve yapımının maliyetli olacağı gerekçesiyle fabrikayı kapatıp şarap üretimini başka bir şehre taşınması yönünde karar aldığı belirtiliyor.
Kapanma kararını personeline sözlü olarak tebliğ eden şirket yönetimi bir buçuk yıl içerisinde fabrikayı kapatıp şarap üretimini başka bir kente taşıyacak.
“FABRİKANIN HASARLI OLDUĞUNA DAİR RAPORU ALINMIŞ”
Elazığ’ın üzüm üretiminde önemli bir yerde olduğunu ve her sene tonlarca üzün üretildiğini belirten Elazığ Üzüm Üreticileri Birliği Başkanı Cengiz Öz, şöyle konuştu:
-Elazığ’da geçmiş yıllarda 70-80 bin ton civarında üzüm rekoltesi ortaya çıkıyordu. Bu yıl 60 bin ton civarında bir üzüm rekoltesibekliyoruz. İlimizden çıkan bu üzüm sofralık olarak ve şarap sanayinde değerlendiriliyordu.
-Her yıl 3-4 tane büyük firma Elazığ’daki üreticilerden üzüm alıyordu. Bunun dışında butik üretim yapan firmalar da son yıllarda Elazığ’a geldi. Toplamda 10-15 tane firma Elazığ’da üzüm almaya devam ediyor.
-Ama üç büyük firma düzenli olarak üzüm alıyor. Yalnız son yıllarda giderek üzüm alanında sıkıntılar baş göstermeye başladı. Son dört yıldır sorunsuz bir şekilde üzümlerimizi satabiliyorduk.
-Ancak bu yıl bazı firmalar avans dağıtıp avanslarının karşılığı kadar üzüm alacaklarını geri kalanını alamayacağını üreticilere ifade ediyorlar.
-Bu da üreticiyi tedirgin ediyor. Ulu önder Mustafa Kemal’in emriyle bölgenin coğrafi işaretli öküzgözü ve üzümünü işlemek üzere İlimizde cumhuriyetin ilk yıllarında 1944 yılında kurulmuş bir şarap fabrikası var. Bu fabrika tekelden özel bir şirkete oradan da başka bir şirkete satıldı.
-Şuanda da mevcut olan bu şirket Elazığ’da piyasayı düzenliyordu. Büyük oranda üzümü alıp işleyebiliyordu. Zaman zaman fabrikanın 7 bin tona kadar işleme kapasitesi vardı.
-24 Ocak 2020 Elazığ ve 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında bu fabrika için bilirkişiler çağrılmış ve hasar tespiti yapılmış. Fabrikanın hasarlı olduğu ve güçlendirme yapılması gerektiğine ilişkin raporlar alınmış.
Cengiz Öz (Elazığ Üzüm Üreticileri Birliği Başkanı)
“TEDİRGİNLİK YARATTI”
Fabrikanın hasarlı olduğuna dair rapor alınmasının ardından fabrika yönetimi tarafından işletmese üzüm işlenmesinin imkansız olduğu kanaatine varıldığını söyleyen Öz, şu ifadeleri kullandı;
-Bu raporlar şirketin üst yöneticileri tarafında değerlendirildiğinde bu fabrikada üzüm işlenmesinin imkansız olduğu belirtilmiş.
-Dolayısıyla Elazığ’da yeniden bir yatırım yapmaktansa bu fabrikanın kapatılıp üretimin başka illerde olan fabrikalara taşınması kararı alınıyor. Fabrikanın iki yıl içerisinde kapanacağını 37-37 personele tebliğ ediliyor.
-Bu çalışanlara uygun kadro olması durumunda diğer fabrikalara gidebileceği ya da tüm hakları verilerek işten ayrılabilecekleri söyleniyor. Bu durum çiftçilerimiz açısından bir tedirginlik meydana getirdi.
-Çünkü bu piyasayı düzenleyen bir fabrikanın kapatılıyor olması üzüm üreticilerinin üzümlerinin yerde kalacağı tedirginliği yarattı.
-Firma sahipleri üzüm üreticileriyle ilgili bir sıkıntının olmayacağını, lojistik açıdan bir maliyet artışı olmayacağını ifade ettiler.
-Coğrafi işaretli olan Öküzgözü gibi ürünlerin üretimlerine devam edileceği tonajla ilgili bir sorun olmayacağı bize bildirdiler. Ancak Cumhuriyetin kazanımı olan bir fabrikanın kapatılıyor olması elbette ki Elazığlı üreticileri üzmekte bu fabrika ülkemizin ekonomisine de büyük bir yararı var.
Zülfü Murat Doğan (Üzüm üreticisi)
“ÖZEL SEKTÖR KOTA DÜŞÜREBİLİRLER”
Fabrikanın Elazığ’da olmasının üreticiler işin bir güvence olduğuna dikkat çeken üzüm üreticisi aynı zamanda akademisyen olarak görev yapan Zülfü Murat Doğan, “17 yıllık siyah üzüm üreticisiyim. Yılda 100-120 ton arası siyah üzüm, yine takriben 100-120 ton arası beyaz üzüm üretiyorum. Bu ürünün yüzde 80’nini fabrikaya veriyoruz ve geri kalanını ise sofralık olarak satıyoruz. İlimizdeki fabrikanın kapanması bizi alım yönünden çok etkilemeyecek ama psikolojik olarak tabi ki de üzdü. Şöyle ifade edeyim ki; Bu fabrika bizim için bir güvenceydi ve her yıl belli bir miktarının fabrika tarafından olacağını biliyorduk. Onun için içimiz rahattı. Kapanıyor olması bizi üzdü. Kapanmasının bizi üzüm alımı konusunda çok olumsuz etkileyeceğini düşünmüyorum. Tabi taahhüt ettikleri alım tonajını alırlarsa çok fazla sıkıntıya gireceğini düşünmüyorum. Özel sektör tabi ki kota düşürebilirler de. Bu konuda çiftçilerin tereddütleri var. Bu sene için bekleyip göreceğiz. Tarımsal bir ürüne katma değer katan biri işletmenin kapatılması iyi bir şey değil. Özel sektöre devredilmesi sonrasında devletin bunu destekleyerek üretimin devredilmesi beklenir. Bizde de bu fabrikanın işlemesi, devam etmesi çiftçinin, köylünün, orada çalışanın bu faaliyetlerinin içinde bulunması isteniyordu. Tabi şirketin kendi kararı. Alınan bu karar kapsamında fabrikayı başka bir şehre taşıyacaklarını dile getirdiler. Zamanla neler olacak göreceğiz ama şehre katma değer katan bir fabrikanın kapatılması üreticileri üzdü” ifadelerini kullandı.
AKP DÖNEMİ ÖZELLEŞTİRMELERİ HEM İŞÇİYİ HEM ÜRETİCİYİ VURUYOR
AKP iktidarda bulunduğu 22 yıl boyunca birçok fabrikayı ve işletmeyi özelleştirirken bu özelleştirmelerden kaynaklı binlerce kişi işsiz kaldı binlerce çiftçi ise ürünlerini satamadığı için üretimden vazgeçti.
Sümer Holding, Türkiye Denizcilik İşletmesi limanları, SEK işletmeleri, SEKA fabrikaları, et kombinalarının da arasında olduğu onlarca işletmenin özelleştirilme sonrasında kapanan işletmelerde çalışan binlerce kişi işsiz kalmış, işsiz kalanlarla birlikte aileleri de düşünüldüğünde özelleştirmelerin on binlerce kişiyi etkilediği görülmüştü.
sözcü